Geschiedenis

De Hervormde (Sint Nicolaas) kerk van Zalk en Veecaten is een éénbeukige ruimte overdekt door gemetselde gewelven, gebouwd op de plaats van een kleinere kerk. De bouwtijd is +/- 1400.

Omstreeks 1931 werden de houten kozijnen vervangen door de huidige zandstenen kozijnen. In 1953 werden de oude stoelen en banken vervangen door twee rijen vuren banken. Onder de toren, die eigendom is van de burgerlijke gemeente, bevindt zich nu de consistoriekamer.

In 1991 is begonnen met de restauratie van het exterieur, de aankoop van leien voor het dak, de 1e fase. Deze leien werden elders opgeslagen omdat door toekenning van subsidiegelden van de RDMZ begonnen moest worden met restauratie. Eerder zijn ook de eiken banken die nu in de kerk staan aangekocht van een kerk in Groningen en tijdelijk opgeslagen. De 2e fase begon in 1993 met het volledig herstel van het dak, goten, muren steunberen en ramen. In 1994, werd als noodzakelijke aanvulling het in zeer slechte staat verkerend koorgewelf gerestaureerd, samen met de daarbij behorende muurvlakken rond de ramen, dus al een begin met het interieur. De kerkdiensten gingen ‘gewoon ‘door, de kansel was van achter ingeplakt met plastic evenals het orgel.

Door veranderingen in de subsidie regeling was het moeilijk om voor verdere restauratie een goede financiële dekking te krijgen. Maar in 1997 kon via de ‘Nuis-gelden’ weer een aanvang worden genomen met de restauratie. Dat behelsde het hele interieur.

Tijdens deze fase van restaureren werden de kerkdiensten gehouden in het ontmoetigscentrum‘ De Hoge Brink’ en het orgel in de kerk is nu helemaal ingepakt in hout en plastic. Toen is ook de plaats van de kansel bepaald en het verdere interieur van de kerk.

In eerste instantie zou deze komen op de plaats waar het koorgedeelte begint, maar bij het verwijderen van de kalklaag van de muur aan de zuidkant, kwamen vierkante gaten in de muur tevoorschijn waar eerder een trap gezeten heeft. Dat was het onomstotelijk bewijs dat op die plaats vroeger een kansel heeft gestaan.

De kansel is nu weer omgeven door het originele doophek, dat eerder in verschillende onderdelen op diverse plaatsen in de kerk stond. Ook is de Buckhorster bank, die nu tegen de Oostwand staat, weer terug gerestaureerd naar de situatie van voor 1953, weer dubbele zitplaatsen. De grafzerken zijn verplaats naar de dooptuin, waar het nu een centrale plaats heeft.

De lambrisering die u nu tegen de Noordkant ziet was eerder aan de beide zijkanten van de bankenrei geplaatst. Deze ‘lange bank’ biedt nu plaats voor de kerkenraad. Verder zijn, er was nog één origineel exemplaar aanwezig, de kleine lampen aan de muren bijgemaakt evenals twee kroonluchters.

Onder de dikke glasplaat bij de ingang van de ‘lange bank’ kunt u de funderingsplaats zien van een kerk van voor 1400. Verder zijn op de op de zijmuren enkele wijdingskrijzen te zien. Bij de eindfase van de restauratie zijn door de Fa. Hendriksen en Reitsma, orgelbouwer uit Heerde, enkele werkzaamheden uitgevoerd o.a. het verhelpen van de problemen die zijn ontstaan door het ophogen van de vloer onder het orgel, zodat het orgel recht komt te staan.

De kerk werd op 3 februari 1999 door de eigen gemeente in gebruik genomen en op 18 februari officieel door genodigden. Er wordt geschreven, ‘vele generaties zijn in deze kerk samengekomen. Wij hopen dat dit gebouw in lengte van dagen een bedehuis zal zijn voor deze en komende generatie.